Neidio i'r prif gynnwys

Gwobrau Cymunedau Mwy Diogel 2024

Cynhaliwyd seremoni Gwobrau Cymunedau Mwy Diogel 2024 ar ddydd Iau 28 Tachwedd, a gynhaliwyd yng Nghlwb Pêl-droed Wrecsam, y newyddiadurwr a’r darlledwr BBC, John-Paul Davies.

Agorodd yr enwebiadau ddechrau mis Medi a daeth i ben ddydd Gwener 11 Hydref. Roedd 162 o enwebiadau ar gyfer mentrau ar draws 14 categori posib. Cynhaliwyd y beirniadu gan banel oedd yn cynnwys pedwar cynrychiolydd o Lywodraeth Cymru, Uned Cyswllt yr Heddlu, Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru a Rhwydwaith Cymunedau Mwy Diogel Cymru. Dewisodd y beirniaid 28 o wobrau, gan gynnwys 15 enillydd categori, 12 gwobr uchel eu clod ac un enillydd cyffredinol.

Mynychwyd y seremoni wobrwyo gan dros 120 o bobl lle cyflwynwyd gwobrau gan Gyd-gadeirydd Rhwydwaith a Chomisiynydd Heddlu a Throsedd Gwent Jane Mudd, Dirprwy Gyfarwyddwr Diogelwch Cymunedol Llywodraeth Cymru, Mike Connolly, ac Uwch Swyddog Cyfrifol Rhwydwaith a’r Prif Swyddog Tân Roger Thomas. Cyflwynwyd y wobr enillydd gyffredinol i Ddinas Abertawe gan Naomi Alleyne, Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru. Clywodd mynychwyr hefyd o Heddlu Gogledd Cymru a Rheolwr Diogelwch Pêl-droed Wrecsam am weithio mewn partneriaeth i fynd i’r afael â throseddau sy’n gysylltiedig â phêl-droed.

 

Enillydd cyffredinol

Dewiswyd yr enillydd cyffredinol o’r holl enwebiadau a oedd wedi ennill categori. Yr enillydd cyffredinol eleni oedd Abertawe City Chill: partneriaeth rhwng Tîm Partneriaeth a Chyfranogiad Cyngor Abertawe; Tîm Plismona Cymdogaeth Canol Dinas Abertawe Heddlu De Cymru; Gwasanaeth Cyfiawnder Ieuenctid Cyngor Abertawe a Barod; Cyngor Abertawe yn Esblygu Gwasanaeth Ieuenctid; CMET Cyngor Abertawe (tîm sydd ar goll, wedi’i ecsbloetio, wedi’i fasnachu); a Choleg Gŵyr Abertawe.

Gwnaeth y prosiect hwn argraff dda ar y beirniaid gyda’i waith partneriaeth ac wrth gael atal fel gwerth allweddol . Gan gydnabod cyfyngiadau strwythurau ffurfiol, ceisiodd sefydliadau partner ymgysylltu â’r gymuned mewn modd cydweithredol a gweladwy. Trwy adeiladu ymddiriedaeth a meithrin cydweithrediad ar draws grwpiau amrywiol, y nod oedd datblygu ymagwedd cyfunol . Esblygodd y fenter yn gyflym y tu hwnt i’w nodau cychwynnol ac un o’r effeithiau mwyaf arwyddocaol yw’r ymgysylltiad rhwng y cenedlaethau. Mae llwyddiant y prosiect hefyd wedi llywio ymdrechion adfywio trefol ehangach.

Ymddygiad Gwrthgymdeithasol (YGG)

Diffinnir Ymddygiad Gwrthgymdeithasol (YGG) yn y gyfraith fel “ymddygiad gan berson sy’n achosi, neu’n debygol o achosi, aflonyddu, dychryn neu ofid i bobl nad ydynt o’r un aelwyd â’r person.” Gall digwyddiadau ymddangos yn fach, yn ddibwys ac yn gadael pobl yn amau eu hunain. Nid yw pob YGG yn drosedd, gall waethygu’n raddol, para am amser hir, a bod yn ddifrifol iawn. Gall effaith ymddygiad gwrthgymdeithasol gynnwys pryder cynyddol, ofn a gadael unigolion, teuluoedd neu bobl mewn cymunedau yn teimlo’n anniogel ac yn methu gadael eu cartrefi neu gael mynediad at gyfleusterau neu ardaloedd penodol yn eu cymunedau lleol.

Mae Tasglu Ymddygiad Gwrthgymdeithasol Blaenau Gwent, partneriaeth rhwng Cyngor Blaenau Gwent, Tîm Plismona Bro Heddlu Gwent, Tai Cymunedol Tai Calon a Gwasanaethau Ieuenctid Blaenau Gwent.

Mae’r Tasglu Ymddygiad Gwrthgymdeithasol a sefydlwyd ym mis Chwefror 2024, gan Gyngor Blaenau Gwent yn darparu ymateb cyflym, cydlynol a chymesur i reoli risgiau sy’n gysylltiedig ag achosion ymddygiad gwrthgymdeithasol personol, niwsans ac amgylcheddol sydd wedi cyrraedd trothwy ar gyfer ymyrraeth. Y prif amcan oedd ceisio lleihau nifer y digwyddiadau Ymddygiad Gwrthgymdeithasol gan ddefnyddio pa bynnag offer oedd ar gael i bob partner a gweithio i wneud i’r cymunedau ledled Blaenau Gwent deimlo’n fwy diogel ac yn fwy hyderus wrth adrodd ddigwyddiadau a throseddau. Mae digwyddiadau ymddygiad gwrthgymdeithasol sydd wedi eu cofnofi gan yr heddlu yn Chwarter 1 blwyddyn yma wedi gweld gostyngiad o 34% ym Mlaenau Gwent.

Mae Kelly John wedi troi syniad yn brosiect cymunedol llwyddiannus a drodd yn 10 Hydref eleni. Kelly yw’r sbardun y tu ôl i ‘Paws on Patrol’ ers ei dyddiad sefydlu ac mae’n parhau i helpu i dyfu’r cynllun a’r bartneriaeth sy’n ei gefnogi, gan fynd ag ef o nerth i nerth, flwyddyn ar ôl blwyddyn. Mae’r cynllun wedi dod yn ffordd ysgafn o ymgysylltu â thrigolion ar lawer o faterion sy’n ymwneud â diogelwch cymunedol fel cam-drin domestig, ymddygiad gwrthgymdeithasol, troseddau casineb ac atal troseddau cyffredinol. Erbyn hyn mae gan y cynllun dros 1,600 o aelodau, sy’n mynychu digwyddiadau ‘Paws on Patrol’ yn aml, yn helpu i lywio ymgyrchoedd ehangach a chwarae eu rhan wrth helpu i gadw eu hardal leol yn lle glanach a mwy diogel.

Atal troseddu

Atal Trosedd, y mae Rhwydwaith Atal Troseddau’r Undeb Ewropeaidd yn ei ddiffinio fel “gweithgareddau moesegol derbyniol a seiliedig ar dystiolaeth gyda’r nod o leihau’r risg o droseddu yn digwydd a’i ganlyniadau niweidiol gyda’r nod yn y pen draw o weithio tuag at wella ansawdd bywyd a diogelwch unigolion, grwpiau a chymunedau”.

Partneriaeth rhwng Tîm Partneriaeth a Chyfranogiad Cyngor Abertawe; Tîm Plismona Cymdogaeth Canol Dinas Abertawe Heddlu De Cymru; Gwasanaeth Cyfiawnder Ieuenctid Cyngor Abertawe a Barod; Cyngor Abertawe yn Esblygu Gwasanaeth Ieuenctid; Tîm sydd ar goll, wedi’i ecsbloetio, masnachu yng Nghyngor Abertawe; a Choleg Gŵyr Abertawe.

Crëwyd City Chill i ddarparu cyfleoedd dargyfeiriol, creu cyfleoedd integreiddio’r cenedlaethau a chysylltu pobl. Ei nod oedd lleihau lefelau ymddygiad gwrthgymdeithasol, brwydro yn erbyn unigrwydd ac ynysiad a chysylltu pobl â gwasanaethau. Dywedodd Heddlu De Cymru fod gostyngiad o 39.5% mewn digwyddiadau ymddygiad gwrthgymdeithasol yng nghanol dinas Abertawe.

Aeth Ymgyrch Riella o Heddlu De Cymru i’r afael i daclo â throseddau sy’n cysylltiedig â Ymddygiad Gwrthgymdeithasol a throseddau cysylltiedig â chyffuriau ym Mhen-y-bont ar Ogwr.

Cafodd yr ymgyrch ei rhedeg gan Sargent Partneriaeth Diogelwch Cymunedol gyda thîm yn cynnwys yr ymgynghorydd tactegol lleihau troseddau, cyswllt ysgolion a swyddogion ymgysylltu ag ieuenctid, swyddogion trwyddedu, swyddog ASB a swyddogion cymdogaeth a gafodd eu secondio i’r llawdriniaeth. Dangosodd ostyngiad enfawr mewn troseddau ar draws canol y dref gan gynnwys gostyngiad o 80% mewn lladradau.

Ymyrraeth Gynnar

Mae ymyrraeth gynnar yn ceisio mynd i’r afael â’r materion a godwyd mewn pryder, i ddelio â’r sefyllfa y mae unigolyn yn ei hwynebu trwy edrych ar yr achosion sylfaenol a’r nod yw atal problemau rhag datblygu yn ddiweddarach mewn bywyd.

Mae’r Cwtsh Gydweithredol yn bartneriaeth Siop Wybodaeth Un Stop rhwng Cyngor Abertawe ac Amgueddfeydd Cenedlaethol Cymru. Daeth yr ardalymgysylltu arloesol hwn i fodolaeth oherwydd ceisiadau gan y gymuned leol, a oedd yn dyheu am fwy o welededd a mynediad at wasanaethau. Yn ddilyn  llwyddiant y Cwtsh Gydweithio, mae datblygu siopau gwybodaeth un stop misol sy’n dod â’r  sector cyhoeddus gyda’i gilydd, grwpiau cymunedol ac elusennau ynghyd i rwydweithio, rhannu gwybodaeth ac archwilio cyfleoedd cydweithredol. Hyd yma, mae’r siopau gwybodaeth hyn wedi gweld dros 200 o wahanol sefydliadau a 2,500 o aelodau cymunedol yn cymryd rhan. Mae’r orsaf gydweithredol fywiog yma wedi meithrin partneriaethau cryf ar draws sectorau i gynyddu mynediad a darpariaeth gwasanaeth i’r gymuned.

Mae Camu i Chwaraeon yn bartneriaeth arloesol rhwng Chwaraeon Caerdydd, Prifysgol Metropolitan Caerdydd, a Chomisiynydd Heddlu a Throseddu De Cymru, gan sicrhau canlyniadau cadarnhaol mewn troseddau ieuenctid. Yn ogystal â’r manteision iechyd a lles sy’n gysylltiedig â chwaraeon, profwyd bod chwaraeon yn mynd i’r afael yn gadarnhaol â’r risg o Brofiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod ac yn gallu helpu pobl ifanc i ddatblygu eu sgiliau cyflogadwyedd wrthymarfer chwaraeon. Mae’r clybiau dan sylw wedi’u dewis yn ofalus ac mae staff wedi cael hyfforddiant, fel eu bod yn gallu meithrin perthnasoedd cryf sy’n hyrwyddo newid ymddygiadol cadarnhaol gan arwain at ymglymiad tymor hir â chwaraeon  Nod y sesiynau yw nid yn unig datblygu sgiliau a gwella iechyd corfforol, ond hefyd grymuso pobl ifanc i fagu hyder, cymhelliant a sylweddoli eu potensial ar gyfer dyfodol mwy cadarnhaol.

Mae ‘Crucial Crew’, sy’n cael ei redeg gan dîm Diogelwch Cymunedol Castell-nedd Port Talbot, yn ddigwyddiad blynyddol sy’n ymroddedig i addysgu disgyblion Blwyddyn 6, 10 ac 11 oed, yng Nghastell-nedd Port Talbot ar sgiliau diogelwch hanfodol. Bob blwyddyn, mae dros 1,600 o ddisgyblion o 50 o ysgolion cynradd yn cymryd rhan, gan gael effaith sylweddol ar y gymuned. Mae ‘Crucial Crew’ yn cynnwys asiantaethau amrywiol yn cydweithio i arfogi disgyblion â sgiliau hanfodol. Trwy gefnogi pobl ifanc i ennill y sgiliau hanfodol hyn, mae ‘Crucial Crew’ nid yn unig yn gwella eu diogelwch personol ond hefyd yn cyfrannu at gymuned fwy diogel a mwy gwybodus.

Cydraddoldeb, Cynhwysiant a Chydlyniant

Mae hyrwyddo cydraddoldeb yn rhan bwysig o adeiladu cydlyniant cymunedol. Gall cydlyniant lleol gael ei danseilio lle mae rhai grwpiau’n cael profiadau neu ganlyniadau gwahanol i eraill. Mae’n bwysig mynd i’r afael ag anghydraddoldebau a materion cysylltiedig, megis meithrin cysylltiadau da ar draws a rhwng cymunedau a chefnogi ymdrechion i atal eithafiaeth a mynd i’r afael â throseddau casineb, gan gynnwys yn erbyn y rhai â nodweddion gwarchodedig.

Mae ‘Afternoon Teens’ yn bartneriaeth rhwng Gwasanaeth Ieuenctid Evolve, y Tîm Partneriaeth a Chyfranogiad, Rhwydwaith Heneiddio’n Dda ac Anabledd a Chynghorwyr Lleol.

Mae ‘Afternoon Teens’ yn brosiect arloesol, dan arweiniad pobl ifanc, yn dilyn digwyddiad treisgar yn y gymuned. Cafodd llawer o bobl ifanc  eu targedu’n negyddol ar draws y cyfryngau cymdeithasol, tra bod aelodau hŷn o’r gymuned yn ofnus ac yn bryderus wedi’r digwyddiad. Er mwyn dilwu stereoteipiau ac annog cydweithio rhwng cenedlaethau lansiwyd ‘te prynhawn’ a redir gan bobl ifanc. Roedd y rhain yn creu amgylcheddau hygyrch, diogel a chynnes, gan hwyluso sgyrsiau, a darparu gweithgareddau ar gyfer aelodau hŷn y gymuned. Cafodd y prosiect hwn effaith gadarnhaol ar bawb a gymerodd ran, gyda chyfranogwyr o bob oed yn nodi sut yr oedd wedi eu hannog i feithrin perthnasoedd, dathlu gwahaniaethau, bod yn fwy hyderus gyda’i gilydd ac ystyried eu lle fel rhan o’u cymunedau mwy diogel.

Mae Powys Ukrainian Resettlement Team  yn dîm arbenigol a sefydlwyd o fewn Cyngor Sir Powys. Gan gwmpasu chwarter tir Cymru, mae’r tîm bach o 7 yn cefnogi Ceiswyr Noddfa Wcrain i ddod yn hunangynhaliol. Maent yn gwneud y mwyaf o gefnogaeth a diogelwch gwesteion Wcrain wrth gefnogi cymunedau cydlynol a lleihau’r effaith ar wasanaethau cyhoeddus ehangach. Mae gwaith y tîm wedi diwallu anghenion ein Ceiswyr Noddfa Wcreineg mewn modd cyfannol ac wedi osgoi unrhyw gyflwyniadau digartrefedd. Maent yn darparu pecyn cymorth wedi’i deilwra a ddatblygwyd gan ddefnyddio egwyddorion ymyrraeth gynnar mewn partneriaeth, er mwyn sicrhau cydlyniant cymunedol, a chynhwysiant.

Mae Bwyd a Hwyl yn rhaglen gyfoethogi gwyliau ysgol Llywodraeth Cymru. Mae’r cofnod hwn yn tynnu sylw at arfer gorau gan Katie Taylor yn Ysgol Gynradd Cadle a ddefnyddiodd y rhaglen fel llwyfan i gychwyn ar daith arloesol i integreiddio addysg gwrth-hiliaeth ledled yr ysgol a’r gymuned. Mae wedi bod yn brofiad trawsnewidiol gyda sylfeini wedi’u gosod ar gyfer ymgorffori addysg gwrth-hiliaeth mewn gwersi ac ethos ysgol trwy gydol y flwyddyn ysgol. Rhoddodd addysg i ddisgyblion, rhieni, gofalwyr a’r gymuned ehangach am bwysigrwydd amrywiaeth a chynhwysiant, gan gynnig lle diogel i’r rheini siarad am yr heriau sy’n eu hwynebu.

Ymgysylltiad Cymunedol Ysgol Gynradd Clase o Bartneriaeth Abertawe Mwy Diogel Cyngor Abertawe. Roedd hwn yn brosiect a arweiniwyd gan y gymuned yng nghanol y gymuned. Gwahoddwyd rhieni ac aelodau’r gymuned i sesiynau byr yn yr ysgol i gwrdd â rhieni ac aelodau eraill o’r gymuned i drafod y pryderon ynghylch materion casineb hiliaeth a chynnydd mewn ymddygiad gwrthgymdeithasol yn ymwneud â phobl ifanc. Dyma oedd man cychwyn y dull amlasiantaethol a lwyddodd i fynd i’r afael â heriau cymunedol a daeth cylch llawn gyda digwyddiad cymunedol a dathliad yn yr ysgol 6 mis yn ddiweddarach.

Llywodraethu

Mae llywodraethu effeithiol yn conglfaen i wasanaethau cyhoeddus effeithlon ac i  sicrhau fframweithiau, polisïau a gweithdrefnau clir. Mae strwythurau llywodraethu da yn hyrwyddo cynwysoldeb, yn annog cyfranogiad a phenderfyniadau cynrychioliadol, yn ogystal â bod yn sylfaen ar gyfer sicrhau llwyddiant hirdymor a chynnal hyder y cyhoedd. Mae’r categori hwn yn cydnabod y rôl bwysig y mae llywodraethu da yn ei chwarae wrth weithio mewn partneriaeth effeithiol a darparu gwasanaethau i gymunedau ledled Cymru.

Mae Elizabeth Ward yn gweithio i Swyddfa Gogledd Cymru Comisiynydd yr Heddlu a Throseddu. Roedd ei hangerdd a’i brwdfrydedd wir yn sefyll allan i’r beirniaid.

Mae hi wedi bod yn allweddol wrth weithredu sawl bwrdd a fforwm a sefydlu grwpiau Gorchwyl a Gorffen sydd ar flaen  o ran darparu cyngor tactegol a helpu i cefnogi llais strategol cydlynol a chryf. Gyda ffocws nid yn unig ar gaethwasiaeth fodern ond bregusrwydd a chamfanteisio ehangach, roedd y beirniaid yn teimlo bod angen cydnabod Elizabeth am yr ymroddiad a ddangoswyd i sicrhau bod partneriaethau Gogledd Cymru yn cyd-fynd, bod goruchwyliaeth llym yn bodoli a bod dull cydlynol yn parhau i fod yn rhagorol.

Caethwasiaeth Fodern a Chamfanteisio

Caethwasiaeth fodern yw’r camfanteisio anghyfreithlon ar bobl ar gyfer budd personol neu fasnachol. Mae’n cwmpasu ystod eang o gam-drin a chamfanteisio gan gynnwys camfanteisio rhywiol, caethwasiaeth ddomestig, llafur dan orfod, ecsbloetio troseddol a chynaeafu organau. Mae’r Swyddfa Gartref wedi disgrifio caethwasiaeth fodern fel “trosedd ddifrifol a chreulon lle mae pobl yn cael eu trin fel nwyddau ac yn cael eu hecsbloetio ar gyfer  budd troseddol”.

Mae’r prosiect ‘Right Hook’, sy’n cael ei redeg gan Wasanaeth Cyfiawnder Ieuenctid Cwm Taf, yn fodel sydd wedi dangos llwyddiant drwy’r Gynghrair Ymladd dros Heddwch ledled y Byd. Mae’n brosiect lleihau trais sy’n defnyddio bocsio a chrefft ymladd ochr yn ochr â datblygiad personol fel arf i ddargyfeirio plant sy’n ymwneud â thrais a chamfanteisio. Cafodd Martin ei ysbrydoli i symud y prosiect yn ei flaen, hyd yn oed ar ôl i’r wlad fynd i gyfnod clo ac mae’r ‘Right Hook Project’ wedi bod yn amhrisiadwy wrth ddarparu bloc adeiladu i ddarparu ymyriadau eraill arno.

Cyfiawnder a Throseddu

Mae Troseddu a Chyfiawnder yn cyflwyno’r system Cyfiawnder Troseddol ochr yn ochr â rheoli troseddwyr yn gyffredinol.

Rheolwr Gwasanaethau Dalfeydd, Ian, ac Arweinydd Arfer Effeithiol, Whitney, sy’n arwain tîm o Ymarferwyr Ymyrraeth Gynnar sy’n bresennol ym mhob Storfa Heddlu ledled De Cymru, bob dydd o’r flwyddyn (eithrio diwrnod Nadolig) i fynd i gelloedd yr Heddlu a chynnig cymorth i bobl sy’n cael eu cadw gan swyddogion. Mae’r tîm yn gwybod bod pob cyswllt â rhywun sy’n cael ei gadw yn y ddalfa yn cynrychioli cyfle i helpu rhywun i wneud newidiadau i osgoi ymddygiad tebyg yn y dyfodol. Mae’r tîm dalfeydd yn ymgysylltu’n rheolaidd â 12,000 o bobl y flwyddyn ac yn aml cyfeirir atynt fel enghreifftiau o waith ymyrraeth gynnar ac atal yn nalfa’r Heddlu, gan weithio ymlaen llaw gyda phobl sydd heb eu diwallu, ac anghenion cudd yn aml. Yn ystod y deuddeg mis diwethaf maent wedi partneru gyda’r Heddlu i ymestyn gwarchodaeth y ddalfa, gan ddarparu 3,200 awr ychwanegol, gan gyrraedd sicrwydd o 24 awr.

Mae’r Ganolfan yn gweithredu mewn partneriaeth a chydweithio ag asiantaethau cyhoeddus a thrydydd sector sy’n darparu cymorth arbenigol i fenywod yn Nyfed-Powys. Mae’r Ganolfan yn caniatáu i fenywod sydd wedi cael eu heffeithio gan drosedd i  ailadeiladu eu bywydau a datblygu strategaethau cadarnhaol i fyw heb ofn ac atal unrhyw ryngweithio pellach â’r system cyfiawnder troseddol. Mae gwasanaethau’n wybodus o drawma, yn ymatebol i rhywedd, ac yn darparu cefnogaeth gyfannol i fenywod a’u teuluoedd.

Troseddau Cyfundrefnol

Mae Troseddau Cyfundrefnol yn fygythiad diogelwch cenedlaethol sylweddol a sefydledig ac mae’n cynnwys: smyglo a dosbarthu cyffuriau a gynnau; cam-drin plant yn rhywiol trwy fasnachu; masnachu trawsffiniol a smyglo pobl; camfanteisio ar unigolion; Twyllwyr ar raddfa ddiwydiannol; ymosodiadau ransomware; a gwyngalchu arian brwnt. Mae pob un yn achosi niwed i ddioddefwyr, unigolion a chymunedau.

Mae’r tîm bach hwn o 14 yn gweithio’n agos ar y cyd â thimau a phartneriaid plismona cymdogaeth lleol lle mae Grwpiau Troseddau Cyfundrefnol yn gweithredu. Mae hyn yn hanfodol er mwyn parhau â’r frwydr yn erbyn cyffuriau, darparu cefnogaeth ac ymgysylltiad yn y lleoliadau i adfer heddwch yn y cymunedau. Mae’r tîm yn gweithio’n ddiflino i ddod o hyd i droseddwyr l, tarfu a datgymalu grwpiau troseddau cyfundrefnol sy’n effeithio ar bob rhan o’r gymuned, ac sydd wedi cael llwyddiant parhaus wrth gymryd cyffuriau ac arfau oddi ar y stryd.

Cafodd y fenter hon ei rhedeg gan Ganolfan Cydnerthedd Seiber Cymru ac Is-adran Diogelwch a Gwydnwch Cenedlaethol Llywodraeth Cymru.

Nod y prosiect oedd darparu cefnogaeth a hyfforddiant i ddarparwyr gofal cymdeithasol yng Nghymru i sicrhau eu bod yn ymwybodol o fygythiadau cyfredol droseddu seibr a chodi eu hymwybyddiaeth o fygythiad droseddu seibr i’w sefydliad. Cafodd 2,500 o staff oedd yn gweithio yn y sector gofal cymdeithasol yng Nghymru eu targedu i dderbyn hyfforddiant. Trwy ymgysylltu â rhanddeiliaid nodwyd partneriaid allweddol hefyd yn Arolygiaeth Gofal Cymru a phedwar heddlu Cymru a ffurfiolwyd strategaeth ymgysylltu i gyrraedd y targed a chadw’r sefydliadau’n ddiogel.

Partneriaethau

Mae gweithio mewn partneriaeth yn ddull cydweithredol o ddod o hyd i atebion i heriau. Mae partneriaeth yn dîm, yn rhannu gweledigaeth . Cael y bobl gywir o amgylch yr un fwrdd , gan ddod â’u gwahanol gryfderau, safbwyntiau ac adnoddau a chyfuno’r pethau hynny ar gyfer canlyniadau gorau i gymunedau Cymru.

Mae’r fenter hon yn bartneriaeth rhwng Heddlu De Cymru, Tîm Rygbi’r ‘Ospreys’a ChyngorPen-y-bont ar Ogwr. Gwelodd Pen-y-bont ar Ogwr a Maesteg gynnydd mewn ymddygiad gwrthgymdeithasol ieuenctid, gyda 320 o ddigwyddiadau wedi’u cofnodi mewn 1 mis. Oherwydd diffyg darpariaeth ieuenctid, cysylltwyd â Chlwb Rygbi’r ‘Ospreys’i ddarganfod a allent ddarparu gweithgareddau ‘Rygbi Stryd’ i bobl ifanc yn yr ardaloedd lle’r oedd yr YGG yn digwydd. Darparodd y clwb hyfforddwyr a mentoriaid i’r bobl ifanc dan sylw, a mynychodd Heddlu De Cymru y sesiynau i ymgysylltu. Arweiniodd y prosiect at gais gan gyfranogwyr am gêm rygbi rhyngddynt a Heddlu De Cymru a hyrwyddodd yr hyn a gyflawnwyd mewn cyfnod mor fyr. Gwelodd Pen-y-bont ar Ogwr ostyngiad o 67% a gwelodd Maesteg ostyngiad o 72% mewn galwadau ymddygiad gwrthgymdeithasol ac mae cyllid wedi’i sicrhau i redeg y fenter eto.

Mae’r wobr hon yn cydnabod partneriaeth sy’n cynnwys sefydliadau’r sector cyhoeddus a phreifat: Heddlu De Cymru, Cynghorwyr, archfarchnad ASDA, ‘Dig4Health’, a Gwasanaeth Tân ac Achub De Cymru i gyd yn dod at ei gilydd i fynd i’r afael â throseddu yn Ysgol Gynradd Bodringallt. Fe wnaeth materion yn yr ysgol newyddion cenedlaethol ac adroddwyd am saith digwyddiad, gan gynnwys dau ddigwyddiad o losgi bwriadol. Gweithredwyd cynllun datrys problemau yn cynnwys sefydliadau ac aelodau’r gymuned i atal digwyddiadau pellach ac adnabod y troseddwyr. Roedd cryfder cydweithio cymunedol yn amlwg pan gofleidiodd y gymuned dudalen ‘Go Fund Me’ gan godi miloedd o bunnoedd i atgyweirio’r difrod yn yr ysgol. Roedd y cyfiawnder adferol yn cynnwys y troseddwyr oedd yn adeiladu plannwr i’r ysgol gymryd lle o’r rhai a ddifrodwyd ganddynt.

Diogelwch y Cyhoedd

Mae Diogelwch y Cyhoedd yn cynnwys Diogelwch Tân, Llosgi Bwriadol a Thân Bwriadol, Diogelwch ar y Ffyrdd, Diogelwch yn y Cartref ac Awyr Agored (gan gynnwys Dŵr).

Dechreuodd menter LEAD yng Nghaerffili ac mae wedi’i chyflwyno ar draws y llu. Mae’r prosiect yn rhoi cyngor i’r cyhoedd ar faterion sy’n ymwneud â chŵn, yn gwella diogelwch a lles cŵn ac yn mynd i’r afael ag ymddygiad gwrthgymdeithasol neu anystyriol sy’n ymwneud â chŵn. Mae’r fenter LEAD yn galluogi partneriaid i rannu gwybodaeth a gweithredu ystod o fesurau, megis llythyrau rhybudd, contractau ymddygiad derbyniol ac, yn y pen draw, camau gorfodi os yw’n briodol. Heb waith caled partneriaeth diogelwch cymunedol Caerffili ni fyddai’r fenter wedi bod mor llwyddiannus ag y mae. Gweithiodd y staff yn galed gyda’i gilydd i gynhyrchu dogfennau, i hyfforddi a briffio gweithwyr , cwrdd ag aelodau’r gymuned, ymgysylltu â’r wasg a systemau cyfathrebu gweithredol i yrru’r fenter yn ei blaen.

Mae’r rhaglen yn rhoi ymyriadau cyfannol, sy’n canolbwyntio ar y plentyn o amgylch diogelwch tân trwy weithio gyda phlant a phobl ifanc sydd â diddordeb mewn tân neu sydd wedi bod yn chwarae gyda thân am lawer o resymau. Mae’n atal niwed, yn lleihau ymddygiad gwrthgymdeithasol ac yn diogelu’r plentyn neu’r person ifanc a chymunedau. Ar gyfartaledd mae dros 100 o blant a phobl ifanc yn cael eu cyfeirio at y rhaglen bob blwyddyn.

Diogelu

Mae diogelu yn ymwneud ag amddiffyn pobl rhag pob math o niwed a chamdriniaeth.

Mae hyn yn cynnwys 2 dîm o fewn Treforys ac Adrannau Brys y Mynydd Bychan; 2 Nyrs Atal Trais ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe a 2 ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro; Gweithiwr Cymunedol ymroddedig yn Media Academy Cymru a 2 Weithiwr Cymunedol ymroddedig yn Gweithredu dros Blant. Mae’r timau’n cael eu hariannu gan yr Uned Atal Trais. Maent yn defnyddio dull sy’n seiliedig ar drawma i ddarparu cyngor, cefnogaeth ac arweiniad i gleifion o unrhyw oedran sydd wedi profi trais gydag anaf, gan ymgysylltu ar adeg argyfwng gyda’r nod o helpu i dorri’r cylch trais.

Mae’r bartneriaeth hon wedi cynyddu nifer y bobl â dementia yr adroddwyd eu bod ar goll gan ddefnyddio Protocol Herbert dros yr 20 mis diwethaf. Mae eu gwaith yn hyrwyddo’r protocol ar draws y rhanbarth wedi cynyddu ei ddefnydd, gan ganiatáu i ddata gael ei rannu am bobl sy’n agored i niwed sydd ar goll , gan gynorthwyo ymchwiliadau i bobl sydd ar goll a helpu i ddychwelyd pobl i’w cartrefi. Roedd y prosiect hefyd yn cynnwys ailwampio 5 mis sylweddol o dudalennau gwe dementia Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr, darparu gwybodaeth a deunyddiau ar Brotocol Herbert a chefnogi pobl â dementia sy’n  trallodus, a chefnogi amgylcheddau sy’n briodol i ddementia.

Trais Difrifol

Mae Trais difrifol yn cynnwys dynladdiad, troseddau cyllyll a throseddau gwn ac ardaloedd troseddoldeb lle mae trais difrifol neu ei fygythiad yn gynhenid.

Mae’r Rhaglen Arfau ‘Braver Choices’  yn ceisio lleihau amlder arfau sy’n cario ymhlith pobl ifanc ledled ardal Heddlu De Cymru gan sicrhau gostyngiad mewn trais difrifol a gwneud cymunedau yng Nghymru yn fwy diogel. Dros y 5 mlynedd diwethaf, mae’r rhaglen ‘Braver Choices’ wedi gweithio gyda miloedd o blant a phobl ifanc yn edrych ar y rhesymau cymhleth pam eu bod yn dewis codi arfau llafnog a’u cario nhw. Mae’r rhaglen yn canolbwyntio ar gryfderau ac yn cynnig ffurfiau amgen, di-drais o ddatrys gwrthdaro, gan annog rheoleiddio emosiynol, empathi, a deallusrwydd emosiynol gan leihau trais mewn cymunedau yn y dyfodol. Mae’r  tîm nid yn unig yn ddangos tystiolaeth o’r gostyngiad mewn unigolion ac amlder arfau sy’n cario dros y 5 mlynedd diwethaf ymhlith y grŵp hwn, ond hefyd yn ddangos gostyngiad sylweddol mewn trawma yn y garfan hon.

Mae Alison wedi sefydlu a  chychwyn cyfres o raglenni gwaith amlasiantaeth arloesol a llwyddiannus, sydd wedi cyfrannu’n uniongyrchol at Ddiogelwch Cymunedol, gan wneud Wrecsam a Gogledd Cymru yn lle mwy diogel i fyw a gweithio i bawb. Un o’r rhaglenni a safodd allan i’r beirniaid oedd arweinydd Alison ar weithredu’r Ddyletswydd Trais Difrifol, ar ran Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam a Phartneriaeth Diogelwch Cymunedol Wrecsam, fel is-gadeirydd grŵp llywio Trais Difrifol Gogledd Cymru. Roedd hyn yn cynnwys comisiynu pedair menter o gyllid Dyletswydd Trais Difrifol Gogledd Cymru ar gyfer Wrecsam i wneud gwahaniaeth i fywydau pobl ifanc yn lleol.

Trais yn erbyn menywod, cam-drin domestig a thrais rhywiol (VAWDASV)

Mae VAWDASV yn ymgorffori Trais yn erbyn Menywod a Merched, Cam-drin Domestig, Trais a Thrais Rhywiol, Aflonyddu Rhywiol, Llurguniad Organau Cenhedlu Menywod, Trais ar sail Anrhydedd, Priodas dan Orfod , Stelcio, Masnachu a mathau eraill o drais. Gall pob rhywedd fod yn ddioddefwyr a/neu’n gyflawnwyr cam-drin domestig a thrais rhywiol.

Mae ‘Toxic Masculinity’ yn effeithio ar gymunedau mewn sawl ffordd – er enghraifft cam-drin domestig, trais ar sail rhywedd, homoffobia, misogyny ac ymosodiad rhywiol. Mae llawer o ymchwil wedi’i wneud ynglŷn â’r pwysau a’r stereoteipiau sy’n bodoli i ddynion ifanc mewn cymdeithas, a chydnabyddir bod y pwysau hyn bellach yn amlygu mewn ymddygiadau ac agweddau negyddol. Mae’r prosiect wedi arwain at newidiadau mawr mewn meddylfryd ac agweddau yn y bobl ifanc sy’n cymryd rhan. Mae’n grymuso, yn hysbysu ac yn ysbrydoli pobl ifanc i wneud newid cadarnhaol, i fyfyrio ac anelu at gyrraedd eu potensial llawn. Mae’r prosiect wedi arwain at bresenoldeb gwell i’r ysgol, llai o gamddefnyddio sylweddau a gwelliant mewn ymddygiad, meddylfryd ac agweddau cyffredinol.

Mae’r Llinell Gymorth yn cynnig cymorth uniongyrchol i ddioddefwyr sydd wedi goroesi pob math o gam-drin domestig a thrais rhywiol, i drydydd partïon pryderus – teulu, ffrindiau, cymdogion, cyflogwyr ac ati, ac unrhyw weithiwr proffesiynol sy’n gweithio yn y sector neu ar yr ymylon. Yn dathlu ei 20fed flwyddyn yn 2024 mae’r Llinell Gymorth wedi ehangu’n gyson i gwrdd âc anghenion newidiol cymunedau yng Nghymru sy’n ymddangos yn fwy bregus nag erioed. Yn aml iawn bydd Eiriolwr y Llinell Gymorth yn dod yn llais i’r  dioddefwr os yw’r syniad o orfod gwneud galwad ffôn arall un cam yn rhy bell. Mae gan y Llinell Gymorth darged i ateb 90% o’r holl gysylltiadau fel y maent yn cael eu cyflwyno, ac yn ystod chwarter dau o 24/25 gor-gyflawni hyn ar 94.1%. Mae hwn yn gyflawniad gwych i dîm bach o 11 Eiriolwr sy’n delio â chyfartaledd o 400 o gysylltiadau yr wythnos, 24 awr y dydd, 7 diwrnod yr wythnos.