Trais yn Erbyn Menywod, Cam-Drin Domestig a Thrais Rhywiol

Dyma’r brif ddeddfwriaeth sy’n effeithio ar VAWDASV yng Nghymru a’r DU ar hyn o bryd: 

• Deddf Cam-Drin Domestig 2021
• Deddf Trais yn erbyn Merched, Cam-drin Domestig a Thrais Rhywiol (Cymru) 2015
• Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014
• Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015
• Deddf Troseddu Difrifol 2015
• Deddf Troseddu Cyfundrefnol Difrifol a’r Heddlu 2005
• Deddf Troseddau Rhyw 2003 (Rhan 1)
• Deddf Anffurfio Organau Cenhedlu Benywod 2003
• Deddf Tai (Cymru) 2014
• Deddf Ymddygiad Gwrthgymdeithasol, Troseddu a Phlismona 2014
• Deddf Plismona a Throsedd 2017
• Deddf Diogelwch rhag Aflonyddu 1997
• Deddf Diogelu Rhyddidau 2012
• Deddf Trosedd ac Anhrefn 1998
• Deddf Trais Domestig, Troseddu a Dioddefwyr 2004
• Deddf Cyfraith Teulu 1996
• Cynllun datgelu Trais Domestig: canllawiau (2012) ‘Clare’s Law’
• Deddf Plant a Phobl Ifanc 1933
• Deddf Plant 2004 (Cymru a Lloegr)
• Deddf Hawliau Dynol 1998
• Y Confensiwn Ewropeaidd ar Hawliau Dynol
• Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn (mae’r DU wedi cadarnhau)
• Adran 47 Deddf Plant 1989
• Deddf Mabwysiadu a Phlant 2002
• Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar ddileu pob math o Wahaniaethu yn erbyn Merched

Mae’n bwysig nodi bod un Bil yn mynd trwy Senedd y DU, sy’n debygol o ychwanegu at hyn, sef Bil yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a’r Llysoedd.

Mae Deddf Trais yn erbyn Merched, Cam-drin Domestig a Thrais Rhywiol (Cymru) 2015 (Deddf VAWDASV) yn rhoi dyletswydd ar y Sector Cyhoeddus i nodi a darparu cymorth arbenigol, caiff ei adnabod fel Gofyn a Gweithredu.

Mae’r Ddeddf yn creu dyletswydd gyffredinol i roi sylw i’r angen i ddileu neu leihau unrhyw ffactorau sy’n cynyddu’r risg o drais yn erbyn merched a genethod, neu sy’n gwaethygu effaith trais o’r fath ar ddioddefwyr.

Mae’r Ddeddf yn rhoi dyletswydd ar Awdurdodau Lleol a Byrddau Iechyd Lleol i baratoi, cyhoeddi a gweithredu strategaethau lleol ar y cyd ar gyfer mynd i’r afael â VAWDASV (caniateir rhanbarthol) ac wedyn cymryd camau rhesymol i gyflawni’r amcanion a nodir yn y strategaeth leol. Mae hefyd dyletswydd i ymgynghori cyn cyhoeddi’r strategaeth, ac i’r strategaeth ddangos sut mae gweithio mewn partneriaeth a chydweithio yn gwella gwasanaethau i ddioddefwyr a goroeswyr. Mae angen cynnal asesiad o anghenion er mwyn nodi anghenion lleol a darpariaeth, gan gynnwys asesiad o effaith ar gydraddoldeb ar gyfer gwasanaethau. 

Mae Deddf Tai (Cymru) 2014 yn rhoi dyletswydd o ran darparu llety priodol pan na fydd unigolyn yn gallu dychwelyd i’w llety presennol heb wynebu camdriniaeth gan aelod arall o’r aelwyd honno.

Mae Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014 yn rhoi dyletswydd o ran adrodd ar gyfer diogelu plant ac oedolion sydd mewn perygl. Mae thema diogelu yn amlwg trwy’r Ddeddf ond mae’r wybodaeth benodol yn Rhan 7. Mae gan Gofal Cymdeithasol Cymru  ganllawiau statudol ar eu gwefan.

Mae’r Ddeddf yn rhoi cyfrifoldeb ar bawb i adrodd. Ar gyfer mudiadau a gomisiynir gan y Sector Cyhoeddus, mae’r ddyletswydd yn mynd gyda’r ddarpariaeth gwasanaeth.

Mae Gweithdrefnau Diogelu Cymru ar gael ar-lein yn: ac mae modd lawrlwytho’r Ap o: Apple a Android.

Mae Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 yn amlinellu rôl gyfun y Byrddau Gwasanaethau Cyhoeddus. Gellir cyflawni dyletswyddau statudol trwy Gynllun Lles, a all gynnwys VAWDASV. Gall Strategaeth VAWDASV gyflawni’r Ddyletswydd Statudol a chyfrannu at ddatblygiad y Cynllun Lles lleol.

Mae Fframwaith Hyfforddiant Cenedlaethol ar VAWDASV sy’n cynnwys chwe grŵp o weithwyr proffesiynol yn y Gwasanaeth Cyhoeddus:

• Grŵp 1 – Ymwybyddiaeth cyffredinol (E-ddysgu)
• Grŵp 2 – Gofyn a Gweithredu
• Grŵp 3 – Cefnogwyr Gofyn a Gweithredu
• Grŵp 4 – Sector arbenigol
• Grŵp 5 – Rheolwyr y sector arbenigol
• Grŵp 6 – Arweinwyr gwasanaethau cyhoeddus

Gofal Cymdeithasol Cymru sy’n cario’r deunyddiau hyfforddi ar gyfer plant ac oedolion sydd mewn perygl ar gyfer Diogelu.

Dylai’r Sector Cyhoeddus cyfan fod yn darparu hyfforddiant i’w staff fel rhan o’r Ddyletswydd, os nad ydych chi’n siŵr, siaradwch â’r adran hyfforddiant.