Niwed Ar-lein

Beth yw Niwed Ar-lein ?

 “Unrhyw weithred droseddol sy’n ymwneud â chyfrifiaduron a rhwydweithiau yw seiberdrosedd”

 “Unrhyw weithred droseddol yn delio gyda chyfrifiaduron a rhwydweithiau (a elwir yn hacio) yw seiberdrosedd”.  Yn ogystal, mae seiberdroseddau hefyd yn cynnwys troseddau traddodiadol a gyflawnir drwy’r Rhyngrwyd.” Action fraud

 

Mae seiberdroseddau yn digwydd ar-lein, sydd yn golygu eu bod yn defnyddio cyfrifiaduron (gan gynnwys gliniaduron), tabledi a ffonau symudol. Gallant fod yn droseddau sydd yn defnyddio dyfeisiau ar-lein i’w cyflawni ac i dargedu’r drosedd, a’r rheiny sydd yn droseddau mwy traddodiadol sy’n cael eu cyflawni ar raddfa fwy drwy ddefnyddio dyfeisiau ar-lein.

Dyma restr o rai o’r seiberdroseddau mwyaf cyffredin:

• Hacio – defnydd diawdurdod neu fynediad diawdurdod at gyfrifiaduron neu rwydweithiau, i ddwyn arian, gwybodaeth neu i amharu ar unigolion a busnesau.
• Meddalwedd maleisus (Maleiswedd) – yn cael ei rannu rhwng dyfeisiau digidol gyda’r bwriad o ddinistrio, gan chwalu systemau, dileu ffeiliau neu ddwyn data. Mae ffurfiau cyffredin yn cynnwys feirysau, mwydod, ysbïwedd, meddalwedd wystlo ac ymwelwyr diwahoddiad.
• Ymosodiadau Atal Gwasanaeth – pan fydd nifer fawr (miloedd, yn aml) o gyfeiriadau IP unigryw yn cael eu defnyddio i foddi gweinydd rhyngrwyd fel ei fod yn gorlwytho ac yn rhewi neu’n chwalu.
• Y we dywyll – gwefannau ar-lein na ellir eu olrhain sydd yn cael eu defnyddio gan droseddwyr i fasnachu eitemau anghyfreithlon gan gynnwys data personol, cyffuriau ac arfau tanio.
• Gwe-rwydo – cael gafael ar wybodaeth bersonol sensitif drwy esgus bod yn gwmni, yn un o asiantaethau’r llywodraeth neu’n sefydliad, drwy dwyllo pobl i ddefnyddio gwefan faleisus neu osod maleiswedd ar eu dyfais.
• Dwyn Hunaniaeth – mae troseddwyr yn casglu digon o wybodaeth am ddioddefwr i ddwyn eu hunaniaeth a chyflawni twyll. Gellir defnyddio’r manylion personol i gael gafael ar ddogfennau fel trwyddedau gyrru neu basbortau, agor cyfrifon banc neu gardiau credyd neu gymryd cyfrifon cyfredol drosodd.
• Twyll Eiddo Deallusol – creu nwyddau ffug i’w gwerthu ar-lein, sefydlu a rhedeg gwefannau sy’n hawlio eu bod yn ddilys. Mae’n cynnwys ffrydio cynnwys y mae rhywun arall yn berchen arno, fel ffilmiau sinema newydd.
• Trolio – y weithred o anfon sylwadau camdriniol a sarhaus ar lwyfannau’r cyfryngau cymdeithasol
• Bygythiadau ar-lein – gwneud bygythiadau drwy’r cyfryngau cymdeithasol allai gynnwys bygythiadau i ladd, niweidio neu droseddu yn erbyn unigolyn, grŵp o bobl neu sefydliad.
• Pornograffi dial – datgelu lluniau rhywiol preifat heb ganiatâd, drwy uwchlwytho delweddau rhywiol personol o unigolyn arall ar y rhyngrwyd er mwyn achosi cywilydd ac embaras. Mae anfon delwedd neu ffilm rhywiol personol ymlaen heb ganiatâd yn drosedd. Os yw’n cynnwys plentyn, yna gweler cam-drin plant neu gamfanteisio’n rhywiol ar blant.
• Aflonyddu ar-lein –cysylltu a chyfathrebu gyda rhywun ar-lein drosodd a throsodd, gan achosi ofn neu bryder (gweler stelcio ac aflonyddu)
• Meithrin perthynas amhriodol – meithrin cysylltiad emosiynol gyda phlentyn neu oedolyn mewn perygl er mwyn ennill eu hymddiriedaeth at ddibenion camfanteisio troseddol neu gamfanteisio rhywiol.
• Stelcio ar-lein – ffurf o aflonyddu all fod yn gyson ac sy’n cynnwys ymyrraeth cyson, neu gysylltu neu ddilyn unigolyn (gweler stelcio ac aflonyddu)
• Sarhau torfol ar-lein – lle mae nifer o bobl neu droid cyfrifiadurol yn defnyddio’r cyfyngau cymdeithasol, negeseuon (gan gynnwys negeseuon e-bost) neu ffurf cyfathrebu digidol o fath arall i ddweud sylwadau wrth neu am unigolyn arall gan eu bod yn gwrthwynebu barn neu un o nodweddion personol yr unigolyn hwnnw (gweler trosedd casineb), gallai faint o negeseuon a dderbynnir olygu ei fod yn ymgyrch o aflonyddwch (gweler stelcian ac aflonyddu)

Yn ôl yr Asiantaeth Troseddu Cenedlaethol “Mae seiberdroseddu yn parhau i gynyddu o ran graddfa ac o ran cymhlethdod, gan effeithio gwasanaethau hanfodol, busnesau ac unigolion fel ei gilydd. Mae seiberdrosedd yn costio biliynau o bunnoedd i’r DU, yn achosi difrod difesur, ac yn bygwth diogelwch cenedlaethol.”