Trefn Gyhoeddus

Beth yw Trefn Gyhoeddus?

Diffinnir Trefn Gyhoeddus fel gweithredoedd unigolyn neu grŵp sy’n ymyrryd â chymdeithas a gallu pobl eraill i weithredu’n effeithiol. Ymddygiad sy’n mynd yn groes i’r norm, a’r gwerthoedd a’r arferion cymdeithasol y cytunwyd arnynt.

Mae trefn gyhoeddus yn golygu na ddylai gweithredoedd grŵp o unigolion wrthdaro â hawliau a hwylustod unrhyw grŵp arall. 

Mae’r Brifysgol Agored wedi diffinio Trefn Gyhoeddus fel “ymddygiad tawel a threfnus pobl mewn mannau cyhoeddus. Mae’n cynnwys pobl yn ymddwyn yn ddoeth ac yn rhesymegol, ac yn parchu eraill”. Mae Gwasanaeth Erlyn y Goron yn diffinio trosedd yn erbyn y drefn gyhoeddus fel “gweithred sy’n cynnwys y defnydd o drais a/neu fygythion gan unigolion neu grwpiau”.

Mae Trefn Gyhoeddus yn cynnwys terfysgoedd, affräe, ymddygiad meddw ac afreolus, anrhefn dreisgar. Gall gynnwys arfau tanio, arfau ymosodol, trais, trosedd casineb, aflonyddwch, eithafiaeth ac ymddygiad gangiau. Yn ogystal â hyn, mae ymosodiadau ar y gwasanaethau brys hefyd wedi eu cynnwys o dan y Drefn Gyhoeddus.

Mae rheoli torfeydd yn rhan allweddol o gadw Trefn Gyhoeddus. “Rheoli torfeydd yw canolbwynt plismona mewn digwyddiadau cenedlaethol a rhanbarthol ar raddfa fawr, a digwyddiadau arferol yn y gymuned leol. Mae’n cynnwys plismona digwyddiadau cyhoeddus wedi eu cynllunio a rhai digymell (fel protest a phêl-droed) a phlismona unrhyw ddigwyddiadau neu achosion sbardun sy’n arwain at, neu a allai arwain at, anrhefn gyhoeddus.” (Y Coleg Plismona)

Maent yn cael eu hystyried yn rhagflaenwyr i droseddau eraill, neu’n rhan ohonynt.